Fehmi Çalmuk'un Kaleminden Erbakan'dan Erdoğan'a Yerli Otomobil 1

Milli Görüş’ün emektarı Recai Kutan “Motor deyince aklımıza Necmettin Erbakan geliyor” der.  Erbakan’ın Almanya’da yüksek lisans eğitimi alırken “Türkiye motor üretebilir hayali”  yarım yüzyılı aşan bir hayaldir. Aslında onun ilham kaynağı  Abdülhamit’in kendi otomobilini yapma fikridir.  Erbakan’ın o zaman içinde olduğu Prof. Dr. Mümtaz Turhan’ın içinde bulunduğu “Anadolucu, Milliyetçi, Kalkınmacı,” ekip kalkınmasının Anadolu köküne bağlı kalarak sanayileşme ile olacağını belirtir. 1956 yılının Ocak ayında Ümmü Gülsüm Mescidii cemaatinden manifaturacı Mehmet Efendi’nin evinde yapılacak ticaret sohbet toplantısına genellikle esnaf ve ticaret erbabı 20 kişi davet edildi. Besmele çektikten sonra Mehmet Zahid Efendi sözü Necmettin Erbakan’a verdi. Hazırladığı dosyadan her aşamayı tane tane anlatan Erbakan’a ve Zahid Kotku’ya olan güven o kadar fazlaydı ki cemaat hepsini dinlemeye gerek görmeden; sermaye yapısı gibi konuları konuşmayı istedi. Hisselerin 1000 TL olması öngörüldü. Mehmet Zahid Efendi örgü yeleğinin iç cebinden kese içinde 1000 Türk Lirası  çıkarıp ortaya bıraktı. Bu cemaati adeta galeyana getirdi. Gümüş Motor; 300 tane ortak toplanarak yapıldı ve hiçbirinin hissesi yüzde 5'ten yukarı olmamak üzere tespit edildi. Toplam 6 Milyon TL’ye kuruldu. Türkiye’nin ilk motor fabrikasının açılışını 1960 darbesinden sonra idam edilen Maliye Bakanı Hasan Polatkan yaptı. Necmettin Erbakan, Gümüş Motor fabrikasının en kısa bir zamanda imaline girişeceği halk tipi otomobillerle memleket sanayiinde yeni bir çığır açacağını belirterek hükümete teşekkür ve şükranlarını ifade etti.

 Bu arada Erbakan’ın ihtilal komutanlarıyla teşvik-i mesaisi yakından izlemektedir Zamanın Ticaret Sanayi Bakanı Şahap Kocatopçu , Erbakan’ ın bu görüşmelerini yakın takip edenlerin başında gelmektedir. Kocatopçu o günleri; “Hem Gümüş Motor fabrikasında çalışan hem de Makine Mühendisleri Odası Başkanı olan Prof. Dr. Necmettin Erbakan Devlet Başkanı Cemal Gürsel’ e geliyor. Türkiye’de otomotiv sanayi kurmak üzere projeler getiriyor. Film gösteriyor ve Gürsel’ i ikna ediyor” diye anlatır. Gazetecilik hayatının büyük bölümünü Necmettin Erbakan ve partilerine karşı sert eleştiri ile geçiren Turan Dilligil ise olaya şöyle bir boyut getiriyor: “Ankara Sanayi Odası’nın Milli Birlik komitesi döneminde yapılan ilk kongresinde, İstanbul’daki Gümüş Motor Fabrikası Genel Müdürü Doç. Necmettin Erbakan’ın yaptığı konuşma ilgi çekmişti. Bu makine hocası Türkiye’deki olanaklarla, motoru da dahil olmak üzere, yerli otomobil yapılabileceğini iddia ediyordu. İddia Çankaya’ya rapor edildi. Milli Birlik Komitesi, askeri dehasını anıtlaştırmak için Askeri fabrikalara minare boyunda, çelikten bir süngü yaptırmış ve İstanbul’a Taksim’deki Atatürk anıtının karşısına diktirmişti. Bir de sanayi kalkınmasındaki yüksek yeteneğinin kanıtı olarak yerli otomobil yapılmasını sağlarsa, bu iki büyük başarıyla 27 Mayıs Darbesi tarihte layık olduğu yeri alırdı.” Erbakan ilk olarak 9 makine fabrikasını bir araya getirerek “Halk tipi otomobil, kamyon, traktör ve her türlü makine imalatçısını” harekete geçiriyordu. Erbakan düzenlediği basın toplantısında 102 milyon sermayeli “Türkiye Makine ve Motorlu Vasıta ve Yardımcı Birliği” kurulduğunu açıklıyordu: “Memleketimizin tanınmış 9 makine imal müessesi birleşerek tipi otomobil ve Türk malı kamyon, traktör ve her türlü makine imalatı” için teşebbüse geçmişlerdir. “Türkiye Makine, Motorlu vasıta ve Yardımcı Birliği” adı altında teşebbüse geçen şirketler 102 milyon lira sermaye ile çalışmalarına başlamışlardır. Yeni kurulan birlik namına Doç. Dr. Yüksek Mühendis Necmettin Erbakan “Pek yakın zamanda halk tipi ilk Türk otomobili, tamamen yerli malzeme ile meydana getirilecek ve dış memleketlerdeki imalat kalitesi de sağlanmış olacaktır” demiştir. 127 bin metrekarelik bir saha içerisinde kurulacak fabrikanın senelik kapasitesi hakkında Erbakan şu izahatı vermiştir: “Faaliyete geçecek fabrikada, yılda 5 bin adet motor, 3 bin adet jeep, 7 bin adet muhtelif kamyon, 2 bin 300 traktör 5 bin adet pulluk, her türlü yedek parça, çamaşır makinesi, buz dolabı imal edilecektir. Halk tipi otomobiller hariçten gelen otomobil fiyatı üzerinden satılacak, bu suretle hem döviz tasarrufu hem de kaliteli işçi yetiştirilecektir.” Toplanan Sanayi Kongresi Erbakan’ın tarihi fikri ile ihtilalcilerin gerçekleştirdikleri devrimi ölümsüz hale getirme hedefiyle örtüşür. 19-22 Aralık 1960 tarihinde düzenlenen Makine Sanayi Kongresi sonucunda ortaya çıkan bildiride otomotiv sanayisinde gerekli tedbirlerin alınması durumunda çok yakın bir gelecekte Türk malı otomobil, kamyon, traktör ve lokomotif üretiminin sağlanabileceği belirtiliyordu. Bu gelişmelerle bağlantılı olarak Ankara’da 15 Mayıs 1961 tarihinde Makine Mühendisleri Odası tarafından bir Otomobil Endüstrisi Kongresi düzenlenmişti. Kongrede konuşan Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel ‘Yerli otomobil yapılamaz diyenler, kara düşüncelidirler. Bir vapur dolusu pamuk verip 10 otomobil alıyoruz’ demişti. Bu kongrelerin bir kesim otomotiv sanayinin gerekli olduğunu belirtirken, diğer bir kesim ise buna karşıydı: “Necmettin Erbakan; 1960’ta toplanan Sanayi Kongresi’nde de, Türkiye’nin kendi otomobilini yapabileceğini söyler. 1961 Mayıs’ında Otomotiv Kongresi de bu fikir etrafında toplanır ve Devlet Başkanı Cemal Gürsel, Devrim otomobillerinin ‘emrini’ burada verir. Cemal Gürsel 24 Ocak 1961’de öğretim üyeleri ve işadamlarıyla görüşmüştür. Devlet Planlama Teşkilatı harekete geçer. Ancak yerli otomobil yapılmasına karşı çıkanların eli de armut toplamıyordur. ‘Biz kim, otomobil yapmak kim?’ itirazları  yağmur gibi yağar. Kafası karışan kamuoyuna anlatacak biri lazımdır. Bu iş için aynı zamanda Gümüş Motor’un Genel Müdürlüğünü de yürüten İTÜ Makine Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Necmettin Erbakan seçilir. Erbakan, İTÜ’nün 501 No’lu salonunda toplanan seçkin bir dinleyici kitlesine ‘Halk Tipi Türk Otomobil’nin yapım imkânları üzerinde izahat verir. Ona göre Türkiye’de kısa sürede otomobil üretilebilir, üstelik 14 bin liraya satılabilir. Özetle şöyle der: ‘Türkiye’de 725 kişiye 1 araç düşerken, ABD’de 2 kişiye 1 araç düşüyor. Bu demektir ki, önümüzdeki yıllarda ülkemizde otomobil bir ihtiyaç olacaktır. Türkiye’de kurulacak oto sanayi, daha işin başında % 50 döviz tasarrufu sağlayacak, bu rakam zamanla yüzde 82’ye çıkacaktır. 300 bin kişiyi bulan bir sanatkâr ordusuna sahibiz. Bunlarla çok rahat oto sanayi kurulabilir. Yeter ki istenilen şartlar ve imkânlar sağlansın. Kaldı ki, üretilecek otomobilin parçalarının yarısı yerli imalattan karşılanabilir ve böylece en yakın zamanda orta halli bir aile dahi otomobil sahibi olabilir.”

 Erbakan’ın İlk Genel Başkanlığı Necmettin Erbakan’ın ilk genel başkanlığı kurduğu siyasi parti genel başkanlığı değildir. Erbakan yerli otomobil imaline ilişkin hem hükümet çevresinde hem de üniversitesi çevrelerinde etkinlikler yapıyordu. İstanbul Teknik Üniversitesi’nde “Oto imaline dair” verdiği konferansta kürsüye “Sanat Mektepleri Mezunları Cemiyeti Başkanı” olarak geliyordu. Yahya Oğuz , Erbakan’ın Almanya’dan geldiğinde bir dernek kurulduğunu, “Erbakan Hoca bu derneğe bağlı olarak konferanslar veriyordu. Bu konferansların birinde bu konuyu kısmen açıklamıştı. Bu dernek gerekli izinleri olmadığı için sonradan kapandı.” ifadeleriyle anlatır. Erbakan Türkiye’de sarf olunan dövizle sanayiin kurulacağını iddia etmekteydi:  “Doç. Necmettin Erbakan tarafından dün İstanbul Teknik Üniversitesi’ nde “Türkiye’de otomobil imali imkanları” mevzuunda bir konferans verilmiştir. Memleketimizde Sanat Mezunlarının otomobil imal edebileceklerini anlatan Mezunlar Cemiyeti Başkanı Erbakan seyircilere renkli bir filmle durumu izah etmiştir. Erbakan “İnsanlar için otomobilin bir lüks eşyasından ziyade medeni bir ihtiyaç olduğunu” anlatmış ve “Sanat mezunlarına bir fırsat verilirse büyük ve faydalı neticeler elde edilir” demiştir. Erbakan şunları söylemiştir: “Türkiye’de yıllık otomobil ihtiyacı 16-20 arasında değişmektedir. Yedek parça ve diğer makine aksamına sarf olunan döviz, büyük bir otomobil sanayinin kurulmasını temin edebilir. Memleketimizde her şehirdeki sanat mezunları ile yapılacak kollektif anlaşma yerli sanayimizin inkişafını sağlayacaktır. Hükümetin yardımı ile kurulacak bir otomobil ve yedek parça sanayiinde yerli imalat yapılacaktır. Otomobil imalinde ilk yıllar yedek parçaların bir kısmı dışardan ithal edilecektir. Çelik sanayinin inkişafı ile bu parçaların imali mümkündür.”