Ayakkabı sektörü taklit ve çakma ürünle çakılıyor

Sorun yeni değil yıllardır bi soruna dikkat çekiliyor. Ayakkabıda yerli üreticiyi vuran yalnızca yıllık 200 bin çifte yakın ‘çakma’ ayakkabı üretilmesi değil buna yüzde 15’leri bulan ‘taklit’ ürün ithalatı eklenmeli.  Sektörün içler acısı durumunu Türki­ye Ayakkabı Sanayicileri Derne­ği  TASD Başkanı Berke İçten anlattı

 “Çakma ayakkabının yıllık maliyeti  İrili-ufaklı 10 bin firmanın faaliyet gösterdiği ayakkabı sektöründe kapasite kulla­nım oranları yüzde 50’lere iner­ken, kapanan firma oranı ise yüz­de 30’a dayandı. İç pazarda hem ithal hem çakma hem de çak­ma-ithal ürünlere karşı ‘savaş’ veren ayakkabıcıar, yıllık 550 milyon çift üretim kapasitesiy­le dünyanın ‘altıncı büyük’ üre­ticisi olma gücünü kaybediyor.Üretim hacmi ile 6 milyar dolar­lık büyüklüğe sahip Türk ayak­kabı sektörü, çakma ve ithal ürün baskısının yanına yüksek mali­yetler de eklenince bugün sade­ce global pazar değil yurt içinde de rekabet gücünü yitiriyor. Yılın ilk 6 ayı ihracat verilerine bakıl­dığında sadece deri ayakkabıda bile değer bazında kayıp yüzde 29.6 oranında gerçekleşti. Mik­tar kaybı ise yüzde 26.1 oldu.Vergi ve istihdam kayıplarını hesapladığımızda çakma ayak­kabının Türkiye’ye yıllık maliye­ti 35 milyar TL. Bu sorunla etkin mücadele edilebilirse hem sek­törde haksız rekabetin önüne ge­çilebilir hem de 35 milyar TL’lik kaynak devlete kalır İhracatımız 2023’te adet olarak yüzde 21, değer bazında yüzde 3,2 gerilemişti.Aynı ko­şullar devam ettiği için Türkiye ihracatçılar Meclisi (TİM) kayıt­larına göre yılın ilk beş ayını adet olarak yüzde 19,6, değer bazında yüzde 27,2 ekside tamamladık. İthalatta ise olağanüstü bir artış var. Üç yıl önce 400 milyon do­lar cari fazla veren sektör, 2023’ü 130 milyon dolar açıkla kapat­mıştı. Bu yılın 5 aylık dış ticaret açığı 162 milyon dolara yüksel­di. Geçen yılın aynı döneminde sektör 60 milyon dolar dış tica­ret fazlası vermişti.

Türkiye İsta­tistik Kurumu verilerine göre, bu yılın ocak-mayıs döneminde 557 milyon dolar ayakkabı ihracatı­na karşılık ithalat ise 719 milyon dolara yükseldi. Sektör, 2028’de 2 milyar dolarlık ihracat hedefi­ne ulaşabilmek için ekonomi yö­netiminden ‘can suyu’ bekliyor.

Üretim yapacak fabrika ve çalışan kalmayacak

Dünya Gazetesi'nden Nurdoğan A. Ergün'ün derlediği özel habere göre TASD Başkanı Berke İçten, ihracat kaybı ve artan ithalatla birlikte geçen yıl sektörde yüzlerce fabrika ve atölyenin kapandığını dile getirdi. İçten, şu uyarılarda bulundu: Ayakta kalan firmaların da en az yüzde 30’unu kaybedeceğiz. Yılsonunda ihracat yüzde 35-40 düşerek 700-800 milyon dolara gerileyecek. İthalat 1.6 milyar dolara çıkacak, cari açık 800 milyon dolarlara kadar tırmanacak. İthalat, pazarı büyütmüyor, yerli üretimden pay alıyor. Bu gidişle sıkıntılı zamanlar bittiğinde üretim yapacak fabrika ve çalışan kalmayacak.”

“Global markalara tedarik şartı getirilsin”

Berke İçten,  Ticaret Bakanlığı'nın ithalatı önlemeye dönük çalışmalarına  , “Bu noktada ilk akla gelen vergi artışı olmamalı"   uyarısında bulurken  Nike, Adidas, Puma ve Skechers’ın Türkiye’nin ithalatındaki payı yüzde 45. İthal gelen markalara ‘Türkiye’deki satışların yüzde 30- 40’ını Türkiye’den tedarik edeceksin’ şartı getirilmesini " önerdi.