Boğazımızdan Geçmedi

"Dünya devi Danone’un Osmanlı’da başlayan öyküsü" şeklindeki yazının başlığını okuyunca ünlü yoğurt markası ile arasında yakınlık duyanlar olabilir. Ancak yazının devamında Sultan Abdülhamid Han ile ilgili bilgi notu "Yoğurttan bir kaşık daha yeme" isteğiniz kayboluyor. Dünya Gazetesi'nde "Perde arkkası" başlıklı köşe yazarı Kerim Ülker'in yazısı bakın yüz yıllık bir tartışmayı yeniden başlattı. İşte o yazı:

Avrupa ilk kez yoğurtla 16’ncı yüzyılın ortalarında tanıştı. Bağırsak enfeksiyonuna yakalanan dostu Fransız Kralı 1’inci François’ya bir yoğurtçu göndermişti Kanuni Sultan Süleyman. Hastalık sona erince doktor sırlarıyla birlikte geri döndü İstanbul’a. Kitaplarda yazan ilk tanışma budur Türk yoğurdu ile Avrupa’nın. Dünyanın tanıması için de yaklaşık 4 asır beklemek gerekti.

Osmanlı’nın son dönemlerine damga vuran Karasu Ailesi’nin bir üyesi olan İzak Karasu, tıp eğitimi almış, ardından Yunanistan işgaline uğrayan Selanik’ten 1912 yılında zorla göç etmek zorunda kalmıştı, ata toprağı İspanya’ya. Barcelona’ya yerleşen genç doktor, muayenehanesini açtı. Adını Isaac, soyadını da Carasso olarak değiştirdi. Hastası çok fazla yoktu ilk günler. 1’inci Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle artan hastalıklardan en fazla çocuklar etkileniyordu. Özellikle salgın haline gelen bağırsak hastalıklarından. Doktorların çare bulamadığı bu hastalıkla mücadele için aklına Türk yoğurdu geldi ve eczanede satmaya karar verdi. Yoğurt, yani bağırsak ilacı tutunca önce kaselerle ticarileştirdi işlerini. Ardından da marka adı bulmaya geldi sıra. Karşısında duran Daniel adlı küçük oğluna baktı ve Katalan dilinde Küçük Daniel olarak söylenen Danon’u yarattı. Ancak sorun özel bir ismin marka olarak tescil edilememesiydi. Bunu da sonuna “e” harfi koyarak çözdü ve Danone markasının öyküsü böylece başlamış oldu.

102 yıllık markada 102 bin kişi çalışıyor

Daniel, önce Marsilya’da ardından Paris’te Pasteur Enstitüsü’nde bakteriyoloji eğitimi aldı. Babasını kaybetmesiyle Fransa’da yaşamaya devam etme kararı alan Daniel, 1929’da, Paris’te 18’inci bölgedeki bir dükkanda “Danone Yoğurtları Paris Şirketi” kapılarını açtı. Onu 1932’de Levallois-Perret’te ilk fabrika izledi. Danone imparatorluğu işte böyle doğdu. Bugün 102 yaşında olan, 102 bin kişiye istihdam sağlayan ve 27 milyar Euro ciro yapan Danone’un dünyanın değişik ülkelerinde fabrikaları var. Danone’u markalaştıran Daniel Carasso ise 2009 yılında 103 yaşında hayatını kaybetti.

Abdülhamit’i tahttan indiren isimdi

Carasso, tarihte bilinen ismiyle Karasu Ailesi, Osmanlı döneminde bir dönüm noktasına imza attı. Jön Türkler ve İttihat Terakki’nin kurucu ve yöneticilerinden olan Emanuel Karasu ailenin en ünlü ismi olarak bilinir. Danone’u kuran İzak Karasu’nun amcaoğlu olan Selanik Vekili Emanuel Karasu, 27 Nisan 1909’da Yıldız Sarayı’na giderek Sultan 2’nci Abdülhamit’i görevden alan isimler arasındadır.