Enflasyon Esnafın Belini Bu kez Kırdı

Türkiye’de enflasyon mart ayındaki ekonomideki açılmanın da etkisiyle hizmet fiyatlarındaki artışın öncülüğünde aylık yüzde 1,08 arttı. Ve yıllık enflasyon yüzde 16,19’a yükselerek Temmuz 2019’dan bu yana en yüksek seviyesine çıktı.

Ekonomideki açılmayla hizmet sektöründe işlerin yeniden başlaması ile giyim ve ayakkabıda açılmanın yanı sıra yeni sezon ürünlerinin zamlı reyonlara çıkması da enflasyondaki artışta etkili oldu. Gıda fiyatları sera ile tarla ürünleri geçişinin başladığı martta yükselişini sürdürürken üretici enflasyonu ise aylık yüzde 4,13 arttı ve yıllık üretici enflasyonu yüzde 31,20’ye yükseldi. Üretici enflasyonundaki güçlü artış tüketici enflasyonu üzerinde baskı oluşturmaya devam ederken çekirdek enflasyonun yüzde 16,88 ile manşet enflasyon üzerine çıkması 15 Nisan’daki Para Politikası Kurulu toplantısında analistlerin 100 baz puanlık politika faizi artışı beklentilerini arttırdı. Öte yandan yerli ve yabancı analistler bu yıl için enflasyonda yüzde 17-18 ile nisanda zirve bekliyor. Ancak son haftalardaki kur artışının bu oranı daha yukarıya taşıyabileceği de belirtiliyor. Dünya Gazetesi'inden Şebnem Tudhan'ın haberine göre Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre mart ayı enflasyonunu en fazla artıran yine gıda grubu oldu. Gıda grubunda aylık enflasyon yüzde 1,13 arttı ve bu manşet enflasyonu 0.30 puan arttırdı. Karnabahar 1 aydaki yüzde 61 fiyat artışıyla zam şampiyonu olurken, biber, domates gibi yaz sebze ve meyvelerindeki yükselişler de dikkat çekti. Gıdada tavuk eti, yoğurt, tulum peyniri gibi ürünlerde de yüksek zamlar görüldü.

Açılma giyimde zam getirdi

Giyim ve ayakkabı grubu pandemide fiyat artışı yaşanmayan grupların başında geliyordu. Evlere kapanmanın azalttığı talep bu grupta maliyetin fiyatlara yansıtılmasının önüne geçiyordu. Ancak marttaki normalleşme adımları ve açılmalar bu grupta da fiyatları hareketlendirdi. Aynı zamanda mart giyim ve ayakkabı grubu için bahar sezonunun da açılışı. Bu grupta aylık artış yüzde 1,72 arttı ve bu manşet enflasyonu 0.09 puan yükseltti.

Doğalgaza yapılan yüzde 1 zammın yanı sıra ev tamiratı ve yenilemesine yönelik hizmetlerdeki fiyat artışı konut grubunda yüzde 0,70 aylık enflasyon yarattı. Ve bunun manşet enflasyona etkisi 0.11 puan oldu. Nisan ayı da yine yüzde 1 doğalgaz zammıyla başladı. Bu grupta nisanda da yükseliş sürecek.

Sağlıkta ise ilaç fiyatlarındaki yüzde 12,1’lik artış grubun aylık enflasyonunu yüzde 3,70’e çıkardı. Bu artış manşet enflasyonu 0.13 puan yükseltti. Haberleşme grubunda artışın nedeni ise kargo gönderme ücretlerindeki yüzde 15,5’lik zam.

Lokanta ve oteller zamlı başladı

Eğlence ve kültür grubunda yine açılmanın etkisiyle yurtiçi turlara yapılan yüzde 4,8’lik zamdan da kaynaklı yüzde 2,01 aylık enflasyon oluştu. Yine evcil hayvan mamalarındaki yüzde 26,5’lik zam da dikkat çekti. Eğitimde ise özel ilköğretim ve özel lise fiyatlarına yüzde 4 seviyelerinde zam geldi.
En hızlı fiyat hareketleri açılmayla işlerine geri dönen lokanta ve otellerde yaşandı. Dışarıda yenen yemek ürünlerinin hepsi zamlı fiyatla işe başlarken otel fiyatlarında yüzde 5,75 yükseliş yaşandı.
Ramazan ile beraber yeniden değişecek olan açılma kurallarıyla bu grupta fiyatlardaki hareketlerin sürmesi bekleniyor. Grupta yüzde 2,60 artan aylık fiyatlarla manşet enflasyon 0.15 puanlık yükseliş yaşadı.

Çeşitli mal ve hizmetlerde de açılmanın etkileri görülüyor. Makyaj malzemeleri, deodorant gibi ürünlerde çift haneli fiyat artışları yaşanırken kolonyadaki yüzde 6,11 zam dikkat çekti. Bu grupta yüzde 1,98 aylık değişimin manşet enflasyona etkisi 0.09 puan oldu.

Çekirdek enflasyon manşeti aştı

Merkez Bankası’nın para politikası için takip ettiği çekirdek enflasyon verileri ise martta manşet enflasyondan daha hızlı arttı. TÜİK verilerine göre özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden "B" çekirdek enflasyonu martta yıllık olarak yüzde 16,92'den yüzde 17,49'a yükselirken "C" çekirdek enflasyonu ise yüzde 16,21'den yüzde 16,88'e çıktı. Çekirdek enflasyonundaki bu bozulma 15 Nisan’daki Para Politikası Kurulu’nun önemini arttırdı.