Hoton Türkleri'nin Kadın Bakkalı
Dünya Esnaf ve Sanatkarları Derneği'nin web sitesi ahienstitusu.org'da yayınlanmaya başlayan Dünya Esnaf ve Sanatkarları farklı ülkelerden esnaf ve sanatkarları 'Biz bir aileyiz' sloganıyla yayınlıyor.
Moğolistan genelinde sayıları yaklaşık 10 bini aşan Hoton Türkleri, Ulaangom, Çoibalsan, Erdenet, Darhan, Selenge ve Ulanbatoor gibi kentler ve kasabalarda dağınık bir şekilde yaşıyor. Çin’de yaşayan Hoton Türkleri de bulunuyor. Hoton Türkleri’nin toplu halde yaşadıkları tek yer ise Uvs kentinin Tarialan kasabası. Başkent Ulan Batoor’a 1700 kilometre uzaklıkta Altay dağlarının uzantısı olan zirvelerindeki karın hiç eksik olmadığı Herhiraa dağlarının eteklerinde bulunuyor Tarialan kasabası.
Oyun Erdene Janbal, 48 yaşında, 5 kız çocuğuna sahip bir Hoton Türkü. En büyük kızını gelin etmesine karşın 2’si üniversitede olmak üzere 4 kızı eğitime devam ediyor. Kızlarından biri Türkiye’de eğitim görüyor. Bu nedenle aile geçimine katkıda bulunmak için 20 yıldır küçük bir bakkal dükkânı işletiyor. Bakkal dükkânı aslında evlerinin büyük bir odası…
Oyun Erdene Janbal açıklamalarına şöyle devam etti:
“Bu bakkalı yirmi senedir işletiyorum. Buradan gelen gelirle çocuklarımızı okutuyoruz. Ona yakın büyükbaş hayvanımız var. Eşimle beraber ineklerimizin sütünü sağarız ve diğer bakım işlerini de yaparız. Çocuklarımız okullarına gittikleri için eşimle beraber tüm işleri yaparız. Zor olmasına rağmen çocuklarımızı okutmak için yapmalıyız. Birine para vererek hayvanların bakımını yaptırtmak zor oluyor. Başkasına vermek yerine kendimiz kullanalım diyerek, para karşılığında başkasına iş yaptırmıyoruz. Yaz aylarında kızlarımız gelip işlerimize yardım ettikleri için biz biraz dinleniriz. Kış aylarında gerçekten çok yoruluruz ve zor oluyor.”
Hoton Türkleri hesap işlerini ise teknolojik makineler ile yaptığı gibi abaküsler ile yapmaya devam ediyor. Bakkalın ihtiyaçları ise genellikle yakın kentler Ulangoom’dan karşılanıyor. Kimi zaman Çin’e de ihtilaçların karşılanması için seyahatlar yapılıyor.
Eşi İdeş Ragchaadorj’ında her zaman yanında olan Oyun Erdene Janbal, ona yardım etmekten geri durmuyor. Ailenin bir arada olduğu dönemler ise genelde yaz tatilleri. Yemek saatleri aynı zamanda ailenin sohbet etmeye fırsat buldukları zamanlar oluyor.
Telifli Fotoğraflar: Fehmi Çalmuk
