Hükümetin TBMM Gündemine getirdiği torba yasa ile gurbetçilerin borçlanma ve emeklilik konusunda hak kaybına uğrayacakları öne sürüldü. Sosyal güvenlik alanındaki yazılarıyla tanınan Mustafa İşcan Milli Gazete'de köşe yazısında hak kayıplarını gündeme getirdi. Hükümet tarafından TBMM’ye sevk edilen torba kanun “Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” adını taşıyor. Yurt dışında çalışan ve ikamet eden Türk vatandaşlarının hizmet borçlanması ve emekliliğini etkileyen büyük değişiklikleri içeren kanunun komisyondan geçtikten sonra genel kurul gündemine gelecek. Mustafa İşcan'ın yazısının önemli başlıkları şu şekilde.
YENİ KANUNLA YURTDIŞI BORÇLANMADA HANGİ HAK KAYIPLARI OLACAKTIR
AK Parti Grup Başkanlığı tarafından TBMM’ye sunulan 08.07.2019 tarihli kanun teklifi ile 3201 sayılı Kanun kapsamında yapılan yurtdışı borçlanma sisteminde 4 önemli değişiklik yapılmak isteniyor. 1-Borçlanma oranları %32 yerine %45’e, 2-SSK aylığı yerine BAĞ-KUR aylığına dönüştürülmek isteniyor. 3-Yurtdışı başlangıç süreleri Türkiye’den başlangıç süresi sayılmayacak. 4-Yeni düzenleme ile eski 4-a SSK’lı emeklilik yerine daha çok para ödenerek 4-b’den daha az emekli aylığı olacak.
Kısaca halen en düşükten günlük (asgari) 27,25 TL olarak ödenen borçlanma 38,31TL’ye,
En yüksekten (tavan) günlük 7,5 kat 204,37TL olarak ödenen borçlanma 287,37TL’ye çıkarılmak istenilmektedir. Buradan elde edilmek istenen yarar ise; Primlerin %40,6 oranında daha fazla ödenmesi, En az gün 3.600’den 5.400 ‘e çıkarıldığından sürenin % 50 artması anlamına gelmektedir. Örneğin; 3.600 gün ile 98.000 TL ye yurtdışı emekli olan birisi bu değişiklik kabul edilirse bu defa 5400x38,31=206.874 TL ödeyecektir. Yani toplamda ödeme 1 kattan fazla artmış olacaktır. Aylıkların ise; SSK aylığı yerine (5510 4/1-a) BAĞ-KUR aylığı (4/1-b) aylığı bağlanacak olması nedeni ile aylıklarda yaşanacak azalma oranı ise %35 oranında olacaktır. Kısaca bu değişiklik ile SGK 3 kat kâr etmiş olacak ama gurbetçilerimiz büyük zarar uğrayacaklardır. Yeni torba yasada yurtdışı borçlanma miktarı %32’den %45 ‘e yükselmesi yanında ödemelerin 4/b statüsünden sayılması 3600 günle emekliliklerin 5400 günlere çıkması ya da 5975 kadar olan 4/a sigortalılık süreleri 9000 günlere yükselecektir.
GURBETÇİLER BAĞ-KUR’DAN DAHA ÇOK GÜN VE PARA ÖDEYEREK DAHA AZ AYLIKLA EMEKLİ OLACAKLAR
Şuan yürürlükte olan kanuna göre yurtdışı hizmet borçlanmasına ait sürelerin hangi sigortalılık hâline göre geçmiş sayılacağının belirlenmesinde; Türkiye’de sigortalılık varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık hâline göre, sigortalılık yoksa Bağ-Kur kapsamında geçmiş hizmet süresi olarak kabul edilmektedir. Emekli olunacak kurum da buna göre belirlenmektedir. Mesela en son Türkiye’deki çalışması SSK kapsamında olan bir şahıs SSK şartları ile daha az primle ve yüksek maaşla emekli olmaktadır. Torba Kanun Meclis Genel Kurulu’nda değiştirilmeden bu hâli ile yürürlüğe girerse artık SSK ve Emekli Sandığı’ndan emeklilik hayal olacaktır. Yeni kanun düzenlemesine göre Bağ-Kur’dan emeklilik söz konusu olacağından SSK’dan emekliliğe göre en az 1800 gün daha fazla primle ve SSK’ya göre daha düşük aylıkla emeklilik mümkün olacaktır.
Borçlanmalar 4/b dediğimiz BAĞ-KUR göre değerlendirilecek aylık hesaplamalarında 2829 ve 5510/53’üncü maddesiyle değerlendirilerek emekli aylıkları hesaplanacaktır. 5510/41’inci maddesi esaslarına göre değerlendirilmesi yapılacaktır.
Unutmadan memurlar ile ilgili detayı da atlamamak gerekli, Emekli Sandığı mensuplarını ilgilendiren geçici madde yürürlükten kaldırılıyor.
YURTDIŞINDAKİ SİGORTA BAŞLANGICI TÜRKİYEDEN BAŞLANGIÇ OLARAK KABUL EDİLMEYECEK
Yurtdışında ilk defa çalışmaya başlanılan tarihin Türkiye’de ilk işe giriş tarihi olarak kabul edildiği; Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Azerbaycan, Belçika, Bosna Hersek, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Gürcistan, Hırvatistan, Hollanda, İsviçre, Kanada-Kebek, K.K.T.C. Lüksemburg, Makedonya, Slovakya, Kore ve İtalya gibi ülkeler bulunmaktadır. Yeni düzenlemeye göre bu uygulamanın da değiştirilmesi öngörülmektedir. Torba Kanun bu hâli ile yürürlüğe girmesi durumunda borçlandırılan yurt dışı sürelerinin 4/1-b kapsamında hizmet olarak değerlendirilmesi ve Türkiye'deki sigortalılık başlangıç tarihinden önceki sürelerin borçlanılması hâlinde borçlanılan sürelerin, Türkiye'de sigortalılıkları olanlar için sigortalılık başlangıç tarihinden geriye götürülen sürelere, Türkiye'de sigortalılığı olmayanlar için ise borcun ödendiği tarihten önceki geriye götürülen sürelerde geçmiş hizmet olarak değerlendirilmesi düşünülmektedir. Değiştirilecek bu kanun maddesi ile gurbetçilerimizin daha geç emekli olmalarını sağlayacak ve birçok hak kayıplarına maruz kalmış olacaklardır.
GURBETÇİLER KÜSÜP YA PARALARINI GERİYE ÇEKERLERSE NE OLUR?
Kanun düzenleyici gurbetçilerimize bu kadar zorluk getiren yasayı genel kuruldan geçirirse daha önceden yurtdışı borçlanması yapmış ve yurtdışından emeklilik yaşını veya Türkiye’ye kesin dönüşünü bekleyen yani 10-15 yıl sonra emekli olmayı planlayanlar bu kanun neticesinde küsüp paralarını çekmeye kalkarlarsa ekonomimiz açısından çok da hoş bir tablo olmaz diye düşünüyorum ve gurbetçilerimizi asla ve asla küstürmememiz gereklidir.
Bakmadan Geçme
