İşletmeler Destek Bekliyor

Yuvarlak Masa’nın bu ayki konuğu Ankara Sanayi Odası (ASO) 33 numaralı Hazır Yemek Sanayi Komitesi oldu.

Komite üyeleri, kamu kurumlarının ve okulların kapalı kantin ve yemekhanelerinden kira alınmasının sektörü zor durumda bıraktığını belirtirken, kısa çalışma başta olmak üzere istihdama yönelik verilen desteklerin, en azından yılbaşına kadar uzatılmasını istediler. Sektör temsilcileri geçen yıldan bu yana maliyetlerde yaşanan yüksek oranlı artışları, ihalelerde yemek fiyatlarına yansıtamamaktan yakındılar.

İSTİHDAM DESTEĞİ SAĞLANMALI

Hüseyin Gökçeye son gelişmeleri anlatan  Emre Güner -24 Yemek Yönetimi Ticaret Ltd. Şirket Müdürü: Hazır yemek sektöründe 20 yıldır faaliyetteyiz. Ağırlıklı olarak eğitim kurumlarına hizmet veriyoruz. Sektörümüzün yaşadığı sorunlar yıllardır devam ediyor. Bu sorunların üzerine şimdi pandemi ile birlikte daha büyük sıkıntılar eklendi.

Firmaların ve kamu kurumlarının uzaktan çalışmaya, okulların uzaktan eğitim sistemine geçmesiyle birlikte, hazır yemek sektörünün kapasitesi yüzde 50’nin altına geriledi. Özellikle MEB okulları ve üniversitelere hizmet veren firmalarımız büyük zorluk içine girdiler.

Destekler pandemi öncesi ciro ile karşılaştırılarak verilmeli. Her ne kadar normalleşme başlasa da, vaka sayılarının artmasıyla birlikte tekrar kısıtlamalar başladı. O yüzden kısa çalışma ödeneği, ücretsiz izin desteği ve nakdi ücret desteğinin sene sonuna kadar, belirli kriterlerde devam etmesi gerek. Firmaların 2 yıl önceki cirolarını bugünkü cirolarıyla karşılaştırıp, kayıp yaşayan firmaların bu desteklerden yararlanmaya devam etmeleri sağlanmalıdır.

MALİYETLER ARTTI

Bu dönemde sektörün bir diğer sorunu da girdi maliyetlerinde olan yükseliş. 2020 tüketici fiyat endeksi %15, üretici fiyat endeksi ise %25 olarak gerçekleşti. Sadece tabak maliyeti üzerinden yapılan hesaplamada artış 2020’de %30’un üzerinde. Ürün bazında baktığımızda ise ayçiçek yağı örneğindeki gibi %100’ü bulan artışlar var. Hazır yemek hizmeti veren firmalar, gıda fiyatlarındaki bu yüksek artışlar nedeni ile büyük sıkıntı yaşıyor.

BAKANLIK KONUYA AÇIKLIK GETİRİLMELİ

Pandemi döneminde işten çıkarma yasağıyla ilgili bazı sorunlar var. Kısa çalışmadaki işçilerin kıdem tazminatı hakkı nasıl değerlendirilecek? Kısa çalışmada geçen sürelerin kıdem tazminatı ve yıllık izin hak edişi bakımından nasıl değerlendirileceği mahkemelere taşındı. Çalışan ve işverenlere uygulama hakkında Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın bilgilendirme yapması faydalı olacaktır.

“Fesih yasağı mahkemeleri uzun süre meşgul edecek” İşten çıkarma yasağı ile ilgili de iki tarafl ı sorunlar bulunuyor. İşten çıkarma yasağına, İş Kanunu'nun 25/2 maddesi istisnasının getirilmesi yüzünden haksız yere işten çıkarmalar oldu. İşçiler de kıdem tazminatlarını alabilmek için çeşitli gerekçeler göstererek kısa çalışma döneminde haklı fesih yöntemine başvurup, dava yoluna gidiyorlar. Fesih yasağında bu boşluklardan kaynaklanan sorunlar mahkemelerimizi uzun bir süre meşgul edecek.

Birçok firma KGF kredisi kullandı ama özellikle henüz ivme kazanamamış sektörlerde taksitlerinin ödenmesinde dahi büyük güçlük yaşanıyor. Kredilerin geri ödemesinin, makul faizle ertelenmesi lazım. Oysa erteleme yapan bankalar güncel faiz oranları ile erteliyorlar.

Kira sözleşmeleri özel hukuka tabi olduğu için pandemi döneminde bu konuda bir şey yapılamadı. Birçok sözleşme mahkemeye taşındı. Kamuya ait işyerlerindeki kira sözleşmelerinin uygulamalarında farklılıklarla karşılaşıyoruz.

Bazı kamu üniversiteleri yönetim kararı alarak kapalı olduğu dönem boyunca kira almazken, bazı kamu üniversiteleri ise bu dönemde kira talep etmeye devam ediyor. Yüz yüze eğitim başlayana kadar kira alınmaması ve bu uygulamanın tüm kamuya ait üniversitelerde benzer şekilde uygulanması için bir çalışma gerekiyor.