Asrın lideri esnafa milli gelirin 10 binde 35'i destek veriyor

CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, korona tedbirleri ekonomik sıkıntı yaşayan restoran, lokanta, kahvehaneci esnaflarla CHP Genel Merkezi'nde basın toplantısı düzenledi.
Toplantıda Mart ayından bu yana kepenk kapatan esnafın işsiz ve gelirsiz bırakıldığını ifade eden CHP'li Ağbaba, iktidar tarafından yapılan yardımların göstermelik olduğunu belirtti.

2,5 milyon açlıkla baş başa

CHP'li Ağbaba'nın belli başlı mesajları şöyle:

“Türkiye'de 200 bin civarında restoran, lokanta ve kafeterya işletmesi, 2 bin 716 bar, 2 bin 16 birahane işletmesi, 8 bin 870 müzikli ve eğlenceli lokanta, 6 bin 21 dernek lokali, 130 bin civarında kahve, kıraathane ve çay ocağı işletmesi ile sayıları 350 bini bulan iş yeri ve çalışanlarıyla 2,5 milyonu bulan sayıda insan açlığa, işsizliğe ve gelirsizliğe terk edildi. Tüm dünyada aşılama çalışmalarının ilerlemesiyle ‘normalleşme süreçleri' tartışılırken, Türkiye'de ne doğru dürüst bir aşılama, ne doğru dürüst bir salgın politikası uygulandı.”

Asrın lideri esnafa milli gelirin 10 binde 35'i destek veriyor

“Anayasa 173. Madde'de “Devlet, esnaf ve sanatkârı koruyucu ve destekleyici tedbirleri alır” yazıyor ama koskoca Türkiye Cumhuriyeti'nin bir yılda esnafa verdiği yardım 5 milyar TL'yi ancak buluyor. Tüm dünyada, Avrupa'da devletler milli gelirinin yüzde 5 ila yüzde 10'u arasında esnafa salgın desteği verirken, Türkiye'de asrın lideri esnafa milli gelirin 10 binde 35 destek veriyor. Başka bir deyişle, binde 1'in bile altında bir destek söz konusu. Faiz lobisine 179 milyar, yani milli gelirin yüzde 7,93'ü para aktaranlar, ekonominin bel kemiği esnafa milli gelirin 10 binde 35'ini layık görüyorlar. Halk sağlığı yönetimi yapılamadığı gibi, salgının ekonomi yönetimi de yapılamadı. Sosyal devlet unutuldu, ekonomik tedbirler alınmadı. AKP politikaları sonucunda 100 bin esnafımız iflas etti, günlük 273 esnaf, çaresiz kepenk kapattı.

Virüs mutasyon geçirip AKP'li oldu

“Lokantalarda, kafelerde yayılan, kahvehanelerde hızlıca bulaşan, TEKEL bayilerde akşam saat 8'den sonra mesai yapan virüs, AKP'nin parti kongrelerinde on binlerce insana bulaşmadı, AKP'li bakanların afet bölgelerinde yaptığı şovlarda yayılmadı, Fasıllar, eğlenceler düzenlenen Saray'a hiç uğramadı. AKP'nin 1 Şubat'taki kongrelerinde Erdoğan'ın ne virüs umrunda, ne salgın umrunda, ne de bu kadar ay canını verecek çalışan sağlık çalışanları umrundadır.”

Restoran, lokantacı esnafı can çekişiyor

“İçişleri Bakanlığı genelgesiyle 21 Mart'ta kapatıldı. Sonra 1 Haziran'da yeni kurallar getirildi ve tekrar açıldı. Sonra salgın yayıldı, lokantalar yine virüsü yayılmasının baş sorumlusu olarak cezalandırıldı ve 20 Kasım Cuma'dan itibaren lokantalar tümüyle kapatıldı.200 bin restoran, lokanta ve kafeterya işletmesi, bozuk şartel gibi ‘aç kapa' diyerek yönetildi. Yüz binlerce esnaf yarın ne olacağını bilemeden işlerini idare etti. Lokanta esnafımızın şimdi işyerleri kapalı, varsa paket servisi yapıyorlar; ancak paket servisle geçinmek de çok zor. Kış aylarında yoğunluk oluşuyor, yağmurlu havada kuryeler için zor oluyor. Personel de zor durumda kalıyor, tüketici de. Yeme-içme sektöründe esnaflarımız cirosundan en az yüzde 50 kayıpla, çoğu yerde de zararına çalışıyorlar. Salgın yönetiminin sloganı ‘esnaf biraz daha bekleyecek' oldu. 2 milyon 200 bin esnaf, her hafta Pazartesi günü, Erdoğan'ın kabine toplantısını canlı izliyor. Erdoğan “esnafa müjde” diyor; Erdoğan'ın neye müjde dediğini ne esnaf anlıyor, ne esnaf odaları anlıyor, kimse anlamıyor. Erdoğan'ın her kabine toplantısı, esnaf için hüsrana dönüştü. En son 2 Şubat'ta yaptığı toplantıda bir müjde bekleyen esnafa, Erdoğan ‘yaklaşık 11 aydır sabırla ve metanetle bekleyen esnaf bir müddet daha bekleyecek' dedi. Esnaf sabır ve metanetle beklemiyor, esnaf sizden artık hiçbir şey beklemiyor, herkes sosyal devletten umudunu kesmiş; yeter ki ‘önlemler alınsın, dükkânımız açılsın' diyor.”

Restoranlar ve kafeler HES kodu ile açılsın

“İş yerinde çalışanları, garsonları, aşçıyı, valeyi, temizlik görevlisini ve hepsinin ailelerini de etkiliyor. Bugün bu sektörden ekmek yiyen 2 milyona yakın vatandaşımız var. 20 Kasım'da kapatılan iş yerleri bugün itibariyle 76 gündür kapalı. Burada çalışanlar 2020'nin neredeyse yarısını işsiz ve gelirsiz geçirdiler. Barlarda çalışanlar ise 325 gündür işsiz ve bir gelirleri yok. HES Kodu ile toplu taşıma araçlarına biniliyor, kapalı yerlere giriliyorsa siyasi partiler kongre yapabiliyorsa kafeye, bara, lokantaya da gidilebilir. Mekanlar hijyen tedbirleri alınması şartıyla HES kodu ile açılabilir.”

Esnafa müjde diye sadaka

“2019'daki cirosundan yüzde 50 veya daha fazla kayıp yaşayan esnaflara cirosunun yüzde 3'ü kadar destek vereceğiz' denildi. Peki dünyada durum nasıl? Bulgaristan'da tüm küçük işletmelere 1.500 ila 5 bin Euro hibe desteği veriliyor. Çekya'da devlet sektör ayrımı yapılmaksızın kira ödemelerinin yarısını devlet karşılıyor ve bizde intihara sürüklenen sanat emekçilerine 2 bin 200 Euro'ya kadar hibe veriliyor. Fransa'da küçük işletmelere aylık 1.500 Euro'ya kadar destek sağlanıyor. Almanya'da iş kaybı yaşayan tüm işletmelere kayıplarının yüzde 75'ine kadar ekonomik yardım yapılıyor. Danimarka'da işletmelerin kayıplarının yüzde 90'ına kadar kısmı telafi ediliyor. Danimarka'da devlet zorunlu olarak kapatılan işletmelerin kayıplarının yüzde 100'üne kadar kısmı telafi edilebiliyor. Avrupa'da yüzde 90, yüzde 75 yetmiyor, ek paketler açıklanıyor; Türkiye'de yüzde 3'lük desteğe ‘müjde' deniyor.”

Ekonomi yıkılıyor, saray meleklerin cinsiyetini tartışıyor

“Esnaflar 11 aydır kapalı ama 20'ye yakın vergi alınmaya devam ediyor. Verilen 1000 TL yardım, 1.015 TL'lik BAĞ-KUR'a bile yetmiyor. Zamlı elektrik, doğalgaz faturaları yüzünden elektrikler kesiliyor. Esnafa icralar geliyor. Peki, Saray neyi tartışıyor, ne önlem alınıyor: Meyhaneye ‘meyhane' denilmeyecekmiş. Bizans'ın yıkılırken meleklerin cinsiyetini tartıştığı gibi ekonominin bel kemiği, esnaflarımız yıkılırken mekanlara verilen isimleri tartışıyorlar.”

Sosyal devleti unutanları esnaf unutmayacak

Biz, CHP olarak, çözüm önerilerini de çok açık ve net bir kez daha söylüyoruz. Esnafa hacizler durdurulsun. Stopaj kaldırılsın. Esnafın birikmiş vergi borçları ve SGK borçları faizsiz dondurulsun ve bir yıl ertelensin. Esnafa sadece %50 ve fazlası ciro kaybına %3 destekleme değil, kademeli gelir kaybına göre destek verilsin. BAĞ-KUR borcu olan esnafların borçları faizsiz en az 1 yıl dondurulsun ve sağlıktan yararlanmaları sağlansın. Esnafın kamu bankalarına olan borçları faizsiz olarak erteleme yapılsın. Esnafın özel bankalara borçları da yapılandırma kapsamına alınsın. Esnafa sicil affı çıkarılsın. Halen kapalı olan restoran, kafe, bar, meyhane, kahvehane, internet kafe ve nargile kafeler salgın tedbirleri alınarak açılsın. Devlet bankalarının pos cihazlarından komisyon alınmasın. Esnafın dükkânında kullandığı doğalgaz, elektrik ve su bedellerinde indirim yapılsın. Esnafın kendine ya da işyeri üzerine kayıtlı araçlarının akaryakıt bedelleri üzerinden ÖTV alınmasın. Biz, CHP olarak, aylardır yaptığımız gibi, yine esnaflarımızın sesi olacağız, sözü olacağız. Salgın sürecinin esnaftaki yıkımı son bulana kadar, esnafın zararı giderilene kadar her yerde bu konuyu gündeme getirmeye devam edeceğiz. Saray ve avaneleri unutmasın ki: Esnaf, sosyal devleti unutanları, esnafa borç verip icraya yollayanları sandıkta unutmayacak.”