Emine Çal'ın Kaleminden İran Gezi Notları-2

-İRAN GEZİ NOTLARI (2) -Hz Ali hangi imparatorun dünürüydü ve hangi Bizans imparatoruyla dolaylı akrabalık bağı vardı? Urumiye'den yine şehirlerarası taksiyle Tebrize yolculuk ettik. Urumiye gölünün çorak topraklarını aşarak bir Türk şehri olan Tebriz'e vardığımızda termometre 35 dereceyi gösteriyordu. Tebriz'deki otelimize yerleştikten sonra onca yol yorgunluğuna aldırmadan şehri dolaşmaya çıktık. Biz Tebriz'deyken artık 'Aşura-Kerbela-Hz Hüseyin'in şehit edilişine' ilişkin anma törenleri başlamıştı. -Peki İranlılar nasıl müslüman oldular? Elbette onlar da biz Türkler gibi önceleri zorla/yakılarak/ yıkılarak müslüman oldular. İran: MÖ 4000'lere dayanan tarihiyle dünyadaki en eski uygarlıklara ev sahipliği yapmış bir ülke. Özetin de özeti ifade edecek olursak, İran'ın İmparatorluk hikayesi büyük Kiros, Medler ve Persler'den Ahameniş imp ile başlar. Sonrasında Slevkos (Büyük İskender) /Partlar ve Sasani imp. ile devam eder. İşte bu Sasani İmp 3.Yezdigerd (632 tahta çıkışı) döneminde Arap orduları İran ülkesini taciz etmeye başladılar. 3.Yezdigerd'in babaannesi Bizans İmparatoru Mairucius'un kızı Miriamdı. Araplarla çok sayıda yapılan savaşın ardından, Halife Hz Ömer döneminde Kasidiye ve Ninavend (636-642) savaşıyla İran düştü ve Araplar ülkeyi istila etti. İşte bu 3.Yezdigerd'in kızı prenses Şehri Banu'yu (Şehriban- şehrin kraliçesi), Hz Ömer esir olarak Küfe'ye götürdü. Prenses Şehri Banu Hz Ali'nin oğlu Hz. Hüseyin'le evlendirildi. Bilindiği gibi Hz Hüseyin Emevi Şam Valisi Muaviye ve oğlu Yezid tarafından Kerbela'da öldürüldü. Bu savaşta Hz Hüseyin 'in oğlu Zeynel kurtuldu. Ve bu soydan gelenler 12 imamı (şiiliğin temelini) oluşturdu. İşte bu yüzden İran' da Ömer başta olmak üzere Bekir, Osman ve Hz Ali'ye muhalefet eden Ayşa ismi konulmuyor. 3.Yezdigerd'e ne oldu! Ülkesini kurtarmak için kendince didindi ama artık İran'ı Arapların elinden kurtaramadı. 651 yılında Merv'de öldü ve veya öldürüldü. İran parçalandı. Araplar ( Emeviler/ Abbasiler) sonra 'da Orta Asya' da biz Türklerin kapılarına dayandı. İşte Hz Hüseyin İranlıların damadı oluyor ve o soydan gelenleri de kendinden sayıp 12 imamı rehber olarak kabul ediyor! diyebiliriz mi evet bence diyelim gitsin! Aşure merasimleri İran'da çok önemli. Gördüğüm kadarıyla bizim Ramazan ve kurban bayramındaki gibi yoksullara falan yardım ediyorlar. Şii mezhebinde Hz Muhammedin 6. kuşaktan torunu Caferi Sadık'ın içtihatları uygulanıyor. Ama bu törenlerle dalga geçen pekçok İranlı da tanıdım. NOT: İran'da özellikle taksicilerle iyi pazarlık yapın. Yolda giderken fiyat yükseltebiliyorlar. Taksiler öyle eski ki, bana Küba'yı hatırlattı. Ülke ekonomisi çok kötü. Çoğu İranlı rejimden bize kurtuluş yok diyor gelen gideni aratırmış diyor ve Şahı yad ediyorlar. Özellikle İran Azerileri Atatürk'e büyük sevgi besliyorlar. İbrahim Tatlıses'in sağlığını soran çok oldu. Vurulduğunda herkes ağlaşmış! Tebriz'de lüks mağazalarda Türkçe müzik çalıyor. Türk dizileri uydu antenle izleniyor ve Türkiye ile iftihar ediyorlar. Bir Azeri, siz bizim dili, biz de sizi zor anlıyoruz bunun orta yolu yok mu diye sordu. Buna şahsen benim cevabım şu olur: evet orta yolu bulabiliriz: Bizim Türkçe 29 harfe 4-5 harf ilave edersek daha rahat anlaşabiliriz. 3- Tebriz hangi Türk devletlerine başkentlik yaptı ve Yavuz Selim beraberinde İstanbul'a kimleri getirdi?