Esnaf ve Sanatkârların Fiyat Tarifeleri Nasıl Belirlenir?
Ekonomin Gazetesi'nde Ticaret Başmüfettişi Ümit Işık'ın kaleme aldığı yazıya göre, esnaf ve sanatkârların ürettikleri mal ve hizmetlerin fiyatlarının nasıl belirlendiği, 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu'nda detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Peki, bu tarifeler nasıl hazırlanıyor ve hangi kurallar çerçevesinde düzenleniyor?
1. Esnaf ve sanatkâr kimdir?
5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu'nun “Tanımlar” başlıklı 3. maddesine göre, esnaf ve sanatkâr; ister gezici ister sabit bir mekânda çalışsın, ekonomik faaliyetini sermayesiyle birlikte bedeni çalışmasına dayandıran, kazancı tacir veya sanayici niteliğine ulaşmayan kişiler olarak tanımlanmaktadır. Bu kişiler, basit usulde vergilendirilen ya da vergiden muaf olan esnaflar da olabilir. Esnaf ve sanatkârlar, faaliyet gösterebilmek için esnaf siciline ve ilgili odalara kayıt olmak zorundadırlar.
2. Fiyat tarifeleri nasıl hazırlanır?
Ümit Işık'ın yazısına göre, esnaf ve sanatkârlar tarafından üretilen mal ve hizmetlerin fiyat tarifeleri, odalar tarafından belirlenir. 5362 sayılı Kanun'un 62. maddesinde yer aldığı üzere, bu tarifeler odalar tarafından hazırlanır ve birlik yönetim kuruluna sunulur. Birlik yönetim kurulu, tarifeyi otuz gün içinde onaylamak ya da reddetmekle yükümlüdür. Onaylanan tarifeler, belediyeye ve mülki amirliğe bildirilerek yürürlüğe girer. Fiyat tarifeleri, belirlenen azami fiyat sınırlarını içermektedir, yani esnaf bu tarifelerde belirtilen fiyatın üzerinde satış yapamaz.
3. Tarifelerde maksimum fiyat sınırları nasıl belirlenir?
Fiyat tarifelerinin belirlenmesinde üst sınırları belirlemek önemli bir husustur. Konfederasyon tarafından belirlenen bu sınırlar, esnaf odaları tarafından uygulanır. Esnaf ve sanatkârlar, belirlenen bu sınırları aşmadan mal ve hizmetlerini sunmak zorundadır. Tarife bedelleri, TESK (Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu) tarafından basılıp dağıtılır ve belirlenen bedeller karşılığında odalara ve dolayısıyla esnafa sunulur.
4. Tarifelerin ücretleri nasıl düzenlenir?
Esnaf ve sanatkârların fiyat tarifeleri, konfederasyonun belirlediği tip ve ebatta basılı belgeler olarak dağıtılır. Bu belgelerin ücretleri de TESK tarafından belirlenir ve birlikler aracılığıyla odalara iletilir. Esnaf, bu belgeleri odalarından temin eder. Örneğin, 2024 yılı için TESK tarafından belirlenen her bir fiyat tarifesi için onay ücreti 201 TL olarak açıklanmıştır. Bu ücrete, tarifenin kendi bedeli eklenerek nihai satış fiyatı belirlenir.
5. 2024 yılı için fiyat tarifesi örneği nedir?
TESK'in 2024 yılı için belirlediği genelgeye göre, örneğin 35x50 cm ebatlarındaki bir fiyat tarifesi için;
Konfederasyonun birliklere satış fiyatı: 20 TL
Birliğin, odaya satış fiyatı: %50 artış ve 201 TL onay ücreti ile toplamda 231 TL
Odanın, üyeye satış fiyatı: %50 artış ve toplamda 447 TL olarak hesaplanmıştır.
Bu tarifede, birliklerin ve odaların belirli artışlarla fiyatları düzenleme hakkı bulunmaktadır. Konfederasyondan alınan belgeler, %50 artış eklenerek esnafa sunulmaktadır.
6. Fiyat tarifesine uymamanın sonuçları nelerdir?
Esnaf ve sanatkârlar, fiyat tarifelerine uymak zorundadırlar. Fiyat tarifesine uymayan, iş yerinde tarife bulundurmayan veya konfederasyon onayı olmayan tarifeler kullanan esnaf hakkında disiplin soruşturması başlatılabilir. 5362 sayılı Kanun'un 24. maddesi gereğince, bu gibi durumlarda disiplin cezası uygulanmaktadır.
7. Denetimler nasıl yapılmaktadır?
Tarifelerin iş yerlerinde bulundurulup bulundurulmadığı ve bu tarifelere uyulup uyulmadığı, ilgili esnaf odası tarafından denetlenir. Denetim sonucunda bir aykırılık tespit edilirse, İşyeri Denetim Tutanağı düzenlenir. Bu tutanak, ilgili esnaf odasına ve birlik disiplin kuruluna iletilir. Esnafın, belirlenen fiyat tarifesine uyması zorunludur; aksi durumda disiplin cezası ile karşılaşabilir.