İsdihdama Büyük Teşvik Geliyor

AK Parti Giresun Milletvekili Cemal Öztürk ve arkadaşlarının imzasıyla TBMM'ye sunulan İşsizlik Sigortası Kanunu ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair torba kanun teklifinin istihdam teşviklerine ilişkin maddeleri Plan Bütçe Komisyonu'nda görüşülerek kabul edildi. Komisyon üyesi milletvekillerinin sorularını yanıtlayan Öztürk, işsizlik ödeneği alırken işe 90 gün içinde giren işçilerin işsiz kaldıkları günlerin priminin işsizlik fonundan karşılanmasına ilişkin maddeden yaklaşık 200 bin kişinin yararlanacağının tahmin edildiğini, bunlara sağlanacak prim desteğinin maliyetinin 199 milyon lira olarak öngörüldüğünü söyledi. Öztürk bu düzenlemeyle hızlı işe girişi teşvik etmeyi amaçladıklarını ifade etti. Söz konusu düzenleme uyarınca, işsizlik ödeneği almakta olan kişiler, 90 gün içerisinde bir işe girip 12 ay süreyle kesintisiz çalışırlarsa, işsizlik ödeneği aldıkları günlerin emekliliklerine sayılabilmesi için primleri işsizlik fonundan karşılanacak. İşçilerin bu haktan yararlanabilmek için kendilerinin başvuruda bulunması gerekiyor. Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakan Yardımcısı Ahmet Erdem, işsizlik ödeneğinin 6 aydan 10 aya kadar sürdüğüne dikkat çekti. Erdem, işçi eğer 45 gün içinde yeni bir işe girip 12 ay çalışırsa, çalışmadığı 45 günlük sürenin uzun vadeli sigorta primlerinin fondan karşılanacağını anlattı. YILDA 12 MİLYAR TL İSTİHDAM TEŞVİKİ Teklife göre, 2020 yılı sonunda sona erecek olan istihdam teşviklerinin süresi 2023 yılı sonuna kadar uzatılacak. Cemal Öztürk, kadın, genç ve mesleki yeterlilik belgesi olanlara dönük teşvikten yararlanan 250 bin kişiye sağlanan teşviklerin yıllık maliyetinin 2 milyar lira olacağını belirtti. İlave istihdam teşviki kapsamında da 800 bin kişi için yıllık 10 milyar lira maliyet öngörüldüğünü kaydetti. İlave istihdam edilen işçilerin ücretlerinden gelir ve damga vergisi alınmıyor. Bu uygulama da 2023 yılına kadar uzatılacak. Hazine Maliye Bakan Yardımcısı Osman Dinçbaş, kişi başına 176.84 TL olan bu teşvikin 2019-2020 yıllarındaki toplam maliyetinin 1.5 milyar lira olduğunu söyledi. KISA ÇALIŞMA VE NORMALLEŞME DESTEĞİNİN AYLIK MALİYETİ 4 MİLYAR LİRA Öztürk, 30 Haziran 2021 tarihine kadar cumhurbaşkanı kararıyla uzatılmasına olanak sağlanan kısa çalışma ödeneğinin aylık maliyetinin 3 milyar lira, normalleşme desteğinin aylık maliyetinin de 1 milyar lira olduğunu ifade etti. İlave istihdam sağlayan işverenden, işçiler için gelir vergisi ve damga vergisi alınmıyor. Bu teşvik de 2023 yılı sonuna kadar uzatılacak. HEDEF 1.7 MİLYON KİŞİLİK İSTİHDAM Teklif ile halen sigortasız çalışanlar ile sigortalı veya sigortasız çalışırken 1 Ocak 2019-17 Nisan 2020 tarihleri arasında işten atılan kişiler, en son çalıştıkları işyerinde işe başlatılırlarsa işverene işçi başına aylık 1.324 TL destek verilecek. İşverenler, söz konusu tarihler arasında en az işçi çalıştırdıkları aydaki işçi sayısına ilave işçi aldıklarında da bu destekten yararlanacaklar. Destekler, işten çıkarma yasağı boyunca devam edecek. Bu sürelerin sonunda ise diğer istihdam teşvikleri devreye girecek. AK Partili Cemal Öztürk, Türkiye'de halen kayıtdışı çalışan 3.5 milyon kişi olduğunun tahmin edildiğini, 4 milyon da işsiz olduğunu belirterek, toplam 7.5 milyon kişinin yüzde 25'ini oluşturan 1.7 milyon kişinin bu teşvikler kapsamında istihdam edilmesinin öngörüldüğünü kaydetti. Öztürk, bu kapsamda aylık 2 milyar, üç aylık sürede de 6 milyar lira maliyet tahmin edildiğini ifade etti. YERSİZ ALINAN KISA ÇALIŞMA ÖDENEKLERİ İADE EDİLMEYECEK Kovid-19 dolayısıyla kısa çalışma ödeneğinin hızla devreye sokulabilmesi için işverenin beyanı esas alınarak ödemeler yapıldı. Sonradan yapılan denetimlerde yersiz ödendiği tespit edilen ödenekler işverenlerden alınmaya başladı. Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Sekreteri Akansel Koç, komisyonda söz alarak bu konuda TÜRK-İŞ ve HAK-İŞ ile birlikte bakanlığa taleplerinin olduğunu, ne işçinin, ne işverenin, ne de bakanlıktan kaynaklanmayan sebeplerden dolayı yapılan bu ödemelerin şimdi işyerlerinden talep edildiğini belirtti. Koç, İŞKUR'un haklı olarak mevcut kanun gereği talep ettiği paranın işçiye ödenmiş olduğunu vurgulayarak, asıl paranın işçiden alınacağını, işçiye ödenen bu paraların silinmesini talep ettiklerini kaydetti. AK Parti milletvekillerinin verdiği önergeyle, 2020 ekim ayı ve öncesi döneme ait hatalı işlemlerden kaynaklanan fazla ve yersiz ödemelerin geri alınmaması kararlaştırıldı. BELİRLİ SÜRELİ SÖZLEŞME TARTIŞMASI Teklif ile 25 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük kişilerle 2 yıla kadar belirli süreli iş sözleşmesi yapılması öngörülüyor. Bu kişilerle belirli süreli sözleşme yapılırken, İş Kanunu'ndaki sınırlayıcı hükümler uygulanmayacak. Bu düzenlemenin görüşmeleri sırasında işçi sendikaları ile muhalefet milletvekilleri sert eleştirilerde bulundu. TÜRK-İŞ Hukuk Müşaviri Ferhan Tuncel, bu yaş grubunda çalışan sayısının 3.5 milyon kişiye ulaştığını belirterek, bu kişilerin birçok haktan mahrum kalarak büyük mağduriyet yaşayacaklarını ifade etti. DİSK Toplu Sözleşmeler Daire Başkanı Engin Sezgin ise 2003 yılında İş Kanunu çıkartılırken belirli süreli sözleşme konusunda grevlerin, sokak gösterilerinin yaşandığını ve kısmi bir uzlaşı sağlandığını belirtti. İşveren tarafı bu düzenlemeden vazgeçerken, işçi sendikalarının da başka maddelerdeki itirazlarını geri çektiğini kaydeden Sezgin, 'Şimdi böyle bir konuyu pandemi gerekçesiyle istihdamı artırmak gibi bir gerekçeyle sunmak ve taraflarla hiç görüşülmeden yapılması hayati bir konudur' dedi. Sezgin, bunun çalışma hayatını temelden etkileyecek bir düzenleme olduğunu ifade etti. HAK-İŞ Genel Sekreter Yardımcısı Erdoğan Serdengeçti, bu uygulamanın, her ne kadar belirtilen yaş grubunda bulunanaların istihdamını kolaylaştıracak gibi görünse de yaşa bağlı bir ayrımcılığı beraberinde getireceğini söyledi. Komisyon, istihdam paketinin tam zamanlıdan kısmi zamanlıya geçenlere teşvik öngören hüküm dışındaki maddelerini görüşerek kabul etti. Kısmi zamanlı çalışmaya ilişkin maddenin görüşmeleri bugüne kaldı. (Ahmet Kıvanç-Habertürk)