Türkiye'den doğal gaz hamlesi! Bir ilk olacak
Çorum Hitit Üniversitesince TÜBİTAK desteğiyle hayata geçirilen proje kapsamında, doğal gazın sıvı halde nakliyesinin çok daha düşük maliyetle sağlanması hedefleniyor. Yeni sistemin Türkiye'nin cari açığına katkı sunması bekleniyor.
Hitit Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İrfan Kurtbaş, yaptığı yazılı açıklamada, dünyada doğal gazın taşınmasında ve kullanılmasında sıvılaştırma-gazlaştırma işleminin maliyet açısından önemli bir süreç olduğunu, bu nedenle doğal gazın sıvı halinden gaz hale dönüşümü için kullanılan sistemin geliştirilmesine yönelik bilimsel çalışmalar yapıldığını bildirdi.
BU ALANDA YAPILAN İLK ÇALIŞMA
Türkiye'de, endüstriyel boyutta sıvı doğal gazın gazlaştırılmasında kullanılan ısı değiştiricilerinin geliştirilmesi üzerine ilk bilimsel çalışmanın Hitit Üniversitesi öncülüğünde yapılacağına işaret eden Kurtbaş, şunları kaydetti:
"Jeopolitik gelişmeler, enerji nakil hatlarında zaman zaman yaşanan sıkıntılar, sıvılaştırılmış doğal gazı daha önemli hale getirdi. Doğal gaz, çok yüksek basınçlar altında ve soğutma yoluyla sıvılaştırılmaktadır. Sıvı fazdaki doğal gazın hacminin gaz fazındaki doğal gazın hacminden yaklaşık 600 kat daha küçük olması, doğal gazın sıvı halde nakledilmesini kolaylaştırmaktadır. Yine sıvılaştırılmış doğal gaz, gaz istasyonlarında hava ısıtmalı kriyojenik evaporatör (HIKE) (çok düşük sıcaklıklarda üretim yapan buharlaştırıcı) vasıtasıyla buharlaştırılmaktadır. Dünyada bu işlemleri çok daha düşük maliyetle gerçekleştirme yönünde arayış var. Bu alanda yapılan çalışmalara ülkemizin katkısı oldukça kısıtlıdır. Hitit Üniversitesi olarak, ilk kez biz bu alanda çalışma yapmış olacağız."
PROJEYE TÜBİTAK DESTEK VERECEK
Kurtbaş, proje kapsamında doğal gazın sıvılaştırılmasında kullanılan "hava ısıtmalı kriyojenik evaporatör" cihazına alternatif "farklı kanatlı evaporatör" geliştirmeyi hedeflediklerini belirtti.
Çorum Organize Sanayi Bölgesi'nde faaliyet gösteren Cazgır AŞ ile birlikte yürütülecek projeye TÜBİTAK'ın 719 bin 800 lira finansal destek sağlayacağını aktaran Kurtbaş, şöyle devam etti:
"Cazgır Makine AŞ, ülkemizde HIKE üretiminde en büyük potansiyele sahip firmadır. Firmamızın ortaya koyduğu problemlere bağlı olarak bu proje fikri ortaya çıkmıştır. Firmanın da 225 bin liralık ürün desteği ile yapacağımız çalışma kapsamında, mevcut HIKE'lere alternatif farklı kanatlı evaporatörler (buharlaştırıcı) geliştirilerek incelenecek. Hem ısı ve akışkan akışı hem de mekanik özelliklerinin kriyojenik (çok düşük sıcaklıklarda yapılan üretim) şartlardaki davranışı araştırılacak. Elde edilen bulgulara göre, HIKE'lerin farklı ortam ve çalışma şartlarına göre optimum çalışma şartları belirlenerek bir yazılım geliştirilecektir. Böylece faklı iklim ve çalışma şartları için optimum HIKE tasarımı sağlanacak, endüstriyel üretimde üretim maliyetleri ve ihtiyaç fazlası üretim minimize edilecek."
PROJENİN 30 AYDA TAMAMLANMASI PLANLANIYOR
Hitit Üniversitesinin makine ve imalat teknolojileri alanında ihtisaslaşan bir üniversite olduğunu hatırlatan Kurtbaş, projenin 30 ayda tamamlanacağına dikkati çekerek, "30 aylık sürede, 2024 yılında tamamlanması planlanan çalışmaların sonucunda hem bölgemize hem de ülke ekonomisine önemli katkımız olacak. Yeni geliştirilecek sistem ile ülkemizin bu alanda oluşan cari açığın kapatılmasına katkı sağlanmış olacak." ifadelerini kullandı.