Biz Ahiliği Yaşadık
Onları depremin çilesinde ölümün kıskacında yoğurdu kader… Ölümün kenarından döndüler. Sevdiklerini toprağa verdiler…Evleri, dükkanları yıkıldı ancak umutları yıkıldı mı ? 6 Şubat'ta asrın felaketiyle karşı karşıya kalan Adıyaman Hatay, Kahramanmaraş, Malatya ve Şanlıurfa illerinde esnaf odaları başkanları esnaf ve sanatkarlar ile görüşen usta kalem Gazeteci-Yazar Fehmi Çalmuk Afetin Esnaflarını kaleme aldı. Neler yaşadılar, neler yaşıyorlar? Esnaf kredileri, devlet yardımları ne durumda ? Ağlayarak okuyup izleyeceğiniz Afetin Esnafları yazı dizisi ve videoları esnafhabertv.com ve youtube kanalında. Adıyaman'da yüzyılın afetini yaşayan esnaf, 'Afetin Esnafları' yazı dizisine konuştu.
Adıyaman Lokantacılar Esnaf Odası ve Tatlıcılar Odası Başkanı Şeyh Ahmet İnan da Esnafhabertv.com'a çarpıcı açıklamalarda bulundu...
Esnafhabertv.com : Sizi tanıyabilir miyiz?
Şeyh Ahmet İnan: Adım Ahmet İnan. Adıyaman Lokantacılar Esnaf Odası ve Tatlıcılar Odası başkanıyım. Ayrıca Ankara Lokantacılar Federasyonu yönetim kurulu üyesiyim. Adıyaman'da lokantacılıkla meşgulüm. 1963 doğumluyum, dört çocuğum var.
Esnafhabertv.com: Afetin Ahilik geleneğinde ne gibi etkisi oldu?
Şeyh Ahmet İnan: Deprem esnasında pek bir şey göremedik. Ama daha sonrasında bilinçli insanlarımız, bilinçli esnaflarımızın faydalarını gördük. İlk başta ben depremin 8. günü buralar açık değilken, insanlar evlerini, çoluğu çocuğunu buradaki sanayiye getirdiler, evleri yıkıldığı için.
Açlardı, onlara burada 15 gün baktım, onlara yemek dağıttık. Sonuç itibariyle Ahilik üzerine bir şey göremedik ama esnafımız yine de insanlarımızı yalnız bırakmadı.
Birlik beraberlik içerisinde yardımlaşmamızı yaptık ama federasyonlar olarak, hükümet olarak daha bir destek göremedik. Ama deprem esnasında o insanların canla başla fedakarlık edip, o enkazın altından insanları çıkarmaları her şeye değerdi.
Bunu yapan da sen, ben, esnafımızdı yani. Memur arkadaşlar hepsi çoluğunun çocuğunun derdine düşmüştü, ben esnaf olarak onu yapmadım.
Biz 10 gün boyunca kendi arabamda, kalacak bir yer bulamadık ama biz arabayı bir yere park edip depremzedelere koştuk. Yani biz Ahiliği yaşadık, biz Ahilik geleneğinden geldik. Babamız da dedemiz de esnaftı. O yüzden Allaha çok şükür biz bunları yapabildik.
Esnafhabertv.com: Esnaf olarak afet sonrası finans, üretim, istihdam konularında sıkıntılar nelerdi?
Şeyh Ahmet İnan: Depremden sonra tabii ki insanlar ev istiyor, dükkan istiyor, esnaf olarak bunlara yardımcı olabilmek için, esnaf odalar birliği ile işbirliği yaparak uğraştık ama ne derece yardım edebildik o biraz meçhul.
İnsanlar hep kendi derdine düştüğü için istihdam artırmak için de toplantılar yapıyoruz ama bir sonuç alamadık. İşte devlet size kredi verecek, istihdamı arttıracak, işgücünü arttıracak, bir de öyle bir şey oldu ki bu depremde insanlar, nasıl oldu onu da anlayamıyoruz, 3 kuruşluk bir şeyi 10 kuruşa satmaya başladı.
Bir fırsatçılık doğdu, bunu önlemek için çok çaba gösterdik ama baş edemedik. 2500-3000 liraya kiraya verilen evler 10 bin lira şu anda en düşüğü 8 bin lira. Yani bunlardan dolayı istihdam arttıracak valiler, milletvekilleri, belediye başkanımızla çok kez toplantılar yaptık, ha bugün ha yarın derken 6. 7. ayındayız ama fazla bir şey yok. Çarşıyı, esnafın halini görmüşsünüzdür. İstihdamı arttıracağız, işgücünü arttıracağız, yok, böyle.
Esnafhabertv.com: Buradan yetkililere söylemek istediğiniz bir şey var mı?
Şeyh Ahmet İnan: Valla bir an evvel, Adıyaman bu 11 il içinde en geri kalmış il. Bu geri kalmışlığı deprem vasıtasıyla fırsata çevirelim, il bazında, istihdam bazında, ekonomi bazında. Mesela burada bir kentsel dönüşüm vardı, bir şey yapılmamıştı, e bu depremde de yıkıldı. Biz diyoruz bu deprem konutlarıyla, kentsel dönüşümle birlikte Adıyaman'ı ayağa kaldıralım. İş yerlerini arttıralım. Dükkan açacağız doğalgaz yok, su yok, elektrik yok. Bunlara bir an evvel çözüm getirmeleri gerekiyor.
Esnafın zaten en büyük sıkıntısı kredi, devlet açıklıyor ‘biz kredi vereceğiz' ama ortada hala bir şey yok. En önemli konu da şuan Adıyaman için, insanlara evleriniz yapabilirsiniz dediler ama ne genelge ne kanun hiçbir şey çıkmadı. Yani onu bekliyoruz, o olsa esnaf canlanacak, satış yapacak, evini yaptıracak, marangoza gidecek, ustaya gidecek, elektrikçiye gidecek, bu kısır döngüden çıkacağız. Böyle bir hızlanma çarkı döndürecek inşallah.
Esnafhabertv.com: Peki, deprem anında ya da sonrasında sizi etkileyen bir anınız oldu mu?
Şeyh Ahmet İnan: Valla, etkileyen çok olay oldu, 18 tane yakınım vefat etti. En yakınlarımdan yeğenimin çocuğu ve kocası öldü. Diğerleri de yakınım, amca, halaoğlu, unutamadığımız, enkazı kaldıramıyoruz, 3. Günü ‘dayı beni kurtarın' diyor, yapacak bir şey yok, ellerimizle kazıyoruz.
Gece 3, yağmur, soğuk, ‘dayı gitmeyin, beni bırakmayın' diyor. ‘nasıl bırakalım, bırakmayız' falan diyorum. ‘dayı herhalde bizi burada köpekler yiyecek', çünkü çok köpek sesleri vardı. Yani unutamadığım oydu. Vefat etti, çıkaramadık, diğer ikisini çıkardık. Yani bunu Allah kimsenin başına vermesin zor bir mesele. Valla depremin 5. Gününe kadar kendi arabamızla gezdik, çadır falan bulamadık.
Bir başkan olarak nereye başvurduysak yoktu. Yani düşününce biz sağı solu biliyoruz, devlet yetkilileriyle konuşmalarımız var, biz bir başkan olarak bir çadır bulamadık, onu da geçtik bir vatandaş olarak bulamadık. Düşündüm ben bulamıyorsam vatandaş hiç bulamaz. 8 günümüz arabada çileli bir şekilde geçti. Yani onu anlatmak istedim.
Bu röportaj Dünya Esnaf Sanatkarlar Derneği bünyesindeki Ahi Enstitüsü; İçişleri Bakanlığı Sivil toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü ile yürüttüğü “Ahilik Töresi Afet Bilinci Güvenli Millet, Güvenli Devlet” başlıklılar projesi kapsamında 6 Şubat'ta depremi ve daha sonra sel felaketiyle karşı karşıya kalan Hatay, Kahramanmaraş, Şanlıurfa, Adıyaman ve Malatya illerinde esnaf odaları başkanları esnaf ve sanatkarlar ile çekilen filmlerden derlenerek yayınlanmaktadır.